Cmentarz choleryczny
W XIX wieku cholera była prawdziwym postrachem Europy. Na ziemie polskie przywędrowała wraz z rosyjskimi żołnierzami walczącymi z powstańcami listopadowymi. Bieda, głód i brud sprawiały, że szybko się rozprzestrzeniała. Nie ominęła też okolic Dębowej Góry.
Chorzy cierpieli m.in. na nieustanne wymioty, chroniczną biegunkę i bolesne skurcze. Doprowadzały one do śmierci nawet połowy zarażonych.
Pierwsza epidemia cholery na naszych ziemiach rozpoczęła się w połowie 1831 roku. Największe żniwo zbierała wśród ludzi ubogich, niedożywionych, źle odzianych z powodu braku dostatecznej ilości odzieży.
Choroba przebiegała w 3 fazach, z których pierwsza trwała ok. 2 do 3 dni. Druga faza trwała zaledwie 2 – 3 godziny i była kluczowa. Chory albo zaczynał zdrowieć, albo choroba przechodziła do trzeciej fazy. Ostatnia faza trwała kilka godzin i prawie zawsze kończyła się bolesną śmiercią.
Choroba zaczynała się to od biegunki i wymiotów, to od gwałtownego rżnięcia w brzuchu, w skutku którego chorzy bez przytomności na ziemię padali i z bólu aż ziemie gryźli.
– pisał wówczas Józef Gołuchowski.
Nieboszczyków chowano w pośpiechu, często w dniu ich śmierci. Ze względów sanitarnych zaniechano przewożenia zmarłych na cmentarze parafialne, zwłaszcza, że często była to odległość kilku kilometrów. Rozporządzeniem władz pruskich w obrębie wsi, na jej uboczu powstawały cmentarze choleryczne, które władza nakazała w miarę możliwości obwieść rowem i zabezpieczyć ogrodzeniem.
Źródło: materiał Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią z dnia 21.11.2021 r.
W naszym lesie znajdują się dwa cmentarze choleryczne – w Rzęszkowie z 1912 roku oraz w Polanowie z połowy XIX wieku.
Ten pierwszy założono w pobliżu pałacu w Rzęszkowie, na obecnej działce nr 8056/6. Drugi znajduje się tuż obok małego parkingu, nieopodal Biura Architektonicznego ADC-W.
Cmentarz choleryczny w Polanowie jest miejscem spoczynku ofiar 5 epidemii z lat 1831, 1848, 1852, 1855 i 1866. Odnajdziemy tu tablicę informacyjną oraz duży drewniany krzyż z dwiema datami. Na krzyżu wyrzeźbiono rok 1866, poniżej zawieszono tabliczkę z rokiem 2012.
Cmentarz choleryczny w Polanowie - jak dojechać?
Cmentarz choleryczny znajduje się w bliskim sąsiedztwie małego parkingu – za Biurem Architektonicznym ADC-W.
Idąc od strony leśnego parkingu, musimy przejść kilkadziesiąt metrów w stronę Polanowa i skręcić w wąską ścieżkę między drzewami.
Osobom odpowiedzialnym za rewitalizację tego cennego zabytku należą się wielkie brawa. Wiele cmentarzy cholerycznych nie miało szczęścia i dziś nie przypominają nam o tych tragicznych momentach w historii. Często nie pozostał po nich żaden ślad.
Specjalista od ryzyka bankowego. Wszystko przelicza, analizuje i jest zawsze gotowy na każdą ewentualność. Jeśli akurat nie biega po Dębowej Górze to zapewne znowu pojechał w Karkonosze!
